Działające prężnie od początku 17. wieku kompanie wschodnioindyjskie wprowadziły na europejski rynek wyrobów luksusowych przedmioty nowe zarówno pod względem estetyki, jak i materiałów, z których były wykonane. Chińska i japońska ceramika i wyroby z laki roztaczały przed Europejczykami świat nieznanego im repertuaru motywów oraz schematów obrazowania. Przechowywane niegdyś w gabinetach osobliwości, w 2. połowie 17. wieku obiekty te stały się dostępne szerszemu gronu konsumentów. Na ich popularność odpowiedzieli także europejscy rzemieślnicy. Zaczęli wyrabiać rzeczy „w stylu chińskim”, wypracowując autonomiczny styl, któremu dwudziestowieczna refleksja nadała miano chinoiserie. W 17. i w 18. wieku w europejskich pałacach urządzano „pokoje chińskie”, gabinety porcelanowe i lakierowane; gromadzono zbiory porcelany i laki. Stanowiły one wyraz podążania za najnowszymi modami, mówiły o prestiżu i statusie właścicieli. Czysto estetyczne upodobanie do orientaliów rzadko jednak wiązało się z głębszą refleksją na temat kraju ich pochodzenia.

Podczas wykładu poznamy trzy wyjątkowe kolekcje rzeczy chińskich: zbiory Henriego Bertina – powstałe w przedrewolucyjnej Francji – kolekcję haskiego prawnika Jeana Theodora Royera i kolekcję Stanisława Kostki Potockiego – zgromadzoną w podwarszawskim Wilanowie. Każda z nich, mająca charakter uniwersalny, pomyślana została jako swoista miniatura Państwa Środka. W trakcie wykładu przyjrzymy się osobom kolekcjonerów, uwarunkowaniom tworzenia kolekcji, jak też celom, dla których były tworzone. Odpowiadały one bowiem naukowym, politycznym i ekonomicznym zapatrywaniom kolekcjonerów.

dr Izabela Kopania – historyczka sztuki, adiunktka w Instytucie Sztuki PAN, w Zakładzie Historii Sztuk Plastycznych, w Pracowni Sztuki Dawnej. Autorka książki „Rzeczy – Ogrody – Wyobrażenia. Chiny w kulturze Rzeczypospolitej czasów Stanisława Augusta” (2012) i redaktorką publikacji „South-East Asia: Art, Cultural Heritage and Artistic Relations with Europe” (2011). Zajmuje się badaniami nad relacjami między kulturą krajów Azji (ze szczególnym uwzględnieniem Chin), kulturą krajów europejskich w epoce nowożytnej, chińską sztuką eksportową oraz europejskimi wyobrażeniami na temat mieszkańców Azji (XVII-XIX wiek).

Czwartek, 7 kwietnia, godz. 18.00

Wykład z cyklu „Muzeum? A po co?”
WSTĘP WOLNY
Liczba miejsc ograniczona!