Co miesiąc kuratorzy Muzeum Azji i Pacyfiku starannie wybierają jeden obiekt reprezentujący poszczególne części naszej nowej ekspozycji stałej „Podróże na wschód” przez kultury Bliskiego Wschodu, Azji Centralnej, Mongolii i Indonezji, na którą zaprosimy Państwa już w 2022 roku.

W pierwszym miesiącu roku 2022 jako Obiekt Miesiąca wyróżniliśmy mongolski wisior.

Wisior w formie tzw. chińskiej chmurki, w którą są wpisane elementy floralne, a niżej jest podwieszony liść.
Tego typu kłębiaste chmurki w buddyzmie symbolizują dobrą pogodę i niebo nad nami i dla buddystów oznaczają pomyślność, przychylność losu. Ale w ogóle są motywem chińskim, gdyż kształt pochodzi od zwieńczenia berła ruyi (czyt. żu-i) pierwotnie broni, a dziś symbolu spełnienia pragnień i przedmiotu uważanego za amulet. Berło wręczano w darze – i jest tak do dziś – mężczyznom wyżej postawionym w hierarchii społecznej, jak np. przełożonym. Zwieńczenie berła wywodzi zaś swój kształt z mitycznego grzyba lingzhi (czyt. ling-czi), w Chinach symbolu długowieczności (nawiązuje do formy rzeczywistego grzyba uważanego za mającego własności lecznicze). W chińskim buddyzmie berło ruyi jest od VIII wieku atrybutem bodhisattwy mądrości Mańdźuśri (chiń. Wenshu). Dodajmy, że buddyzm w Chinach został przyjęty w I wieku po Chrystusie.
W buddyjskiej ikonografii (w dawnych Indiach, a obecnie w Tybecie i Mongolii) istnieje podobny symbol pomyślności – tzw. klejnot spełniający życzenia (sanskr. ćintamani), a właściwie grupa trzech kulistych klejnotów zestawionych w trójkąt.
W tym wisiorze, chmurkę wykonano z białego metalu (stop o zawartości srebra do 50 procent) w technice odlewu i pokryto mosiądzem, zaś liść podwieszony poniżej jest ze kuty ze srebra i grawerowany.
Wisior stanowi fragment większej całości, mógł być pierwotnie podwieszony u diademu mongolskiej kobiety nad czołem lub skroniami, albo u naszyjnika lub kolczyka. Kobieca biżuteria w dawnej Mongolii była rozbudowana i reprezentacyjna, tworzyła komplety złożone z diademów, kolczyków, zawieszek skroniowych, naszyjników, klamer do włosów itp. Wykonywano ją głównie ze srebra z dodatkiem kamieni ozdobnych, zaś w Mongolii Wewnętrznej w Chinach – dominował koral z dodatkiem kamieni ozdobnych nad srebrem.

Wisior z motywem chińskiej chmurki i liścia (fragment diademu?)
Mongolia, 2. poł. XIX w.
biały metal odlewany i mosiądzowany, srebro
wym.: 4,7 x 2,7 x 0,5 cm
MAP 6023

Znajduje się w zbiorach Muzeum Azji i Pacyfiku.

fot. Eugeniusz Helbert