dzbanek:

Mongolia, 2. poł. XX w.

mosiądz, miedź; kucie, lutowanie; wys. 33 cm

nr inw. MAP 13098

czarka:

Mongolia lub Tybet, 2. poł. XX w.

drewno, srebro; toczenie, kucie; wys. 5,4 cm, średnica 13,2 cm

nr inw. MAP 9029

 

 

Mongołowie od wieków piją na co dzień herbatę z mlekiem, niezależnie od równie popularnego kumysu (sfermentowanego mleka kobylego). Zanotował to już w l. 1253–55 flamandzki franciszkanin, misjonarz i podróżnik Wilhelm z Rubruk, poseł króla Francji do chana Mongolii. Każda prowincja ma własny przepis na herbatę, ale zawsze głównymi składnikami są: woda, herbata czarna, mleko zazwyczaj krowie (może być też jaka, owcy lub rzadziej kozy) i sól, bowiem w Mongolii, inaczej niż u nas, herbata jest słona! Dodane może być także masło, zioła lecznicze, suszone mięso, albo kości (z których do napoju przechodzą mikroelementy: wapń i potas, a także witaminy).

Napój, zależnie od ilości członków rodziny, przygotowuje się 1–2 razy dziennie. Służy w tym celu garnek (mong. togoo), w którym do wrzącej wody dodaje się herbatę, po pewnym czasie mleko oraz sól i dokładnie ubija się (a nie miesza) całość dużą chochlą. Gotową herbatę przelewa się chochlą do dzbanka dombo, z którego jest rozlewana bezpośrednio do czarek ajag. Zwyczaj zakazuje kierować dombo przy nalewaniu w stronę drzwi (tj. na południe), można natomiast w każdym innym kierunku, np. w stronę domowego ołtarza (na północ).

Dzbanek dombo ma formę ściętego stożka, u góry zamkniętego na stałe – z małymi otworkami w górnej powierzchni. Jest z kutej blachy mosiężnej, wzmocnionej obręczami z miedzi. Zwykle tego rodzaju naczynia są wykonywane i przechowywane w jurcie parami. Bywają z drewna z metalowymi obręczami; z miedzi, również ze srebra.

Czarka ajag wykonana z drewna i srebrnej blachy. Ten sam kształt i zdobienia mają od średniowiecza czarki również w Tybecie i Nepalu. W Mongolii z czarek ajag pije się także kumys.

 

Oba eksponaty są prezentowane w holu Muzeum do 31 lipca 2019 r.