Wystawa „Szkoda wyrzucić! Design japońskich opakowań” jest poświęcona zagadnieniom japońskiego wzornictwa, które jest obecnie przedmiotem eksportowym, pełniącym swoistą funkcję ambasadora kultury japońskiej za granicą. W tym kontekście japoński design jest interpretowany jako typowy przykład kontynuacji tradycji przednowoczesnych, ale też jako awangarda współczesnego światowego wzornictwa.

Wystawa została skonstruowana wokół trzech głównych tematów: 1) „Artystyczna Japonia”, 2) „Alchemia codzienności”, 3) „Ozdobione intencje”.

„Artystyczna Japonia” pokazuje przedmioty zgromadzone przez dziewiętnastowiecznych kolekcjonerów japońskiej kultury materialnej, które stały się inspiracją do powstania zjawiska japonizmu w sztuce Zachodu, czyli fascynacji obcokrajowców wszystkim, co japońskie. Obiekty te, także obecnie, odgrywają kluczową rolę w globalnej percepcji japońskiej kultury. Jednak ta percepcja pomija ważną rolę zmian socjohistorycznych i technologicznych, jakie zaszły w Japonii w ciągu ostatniego stulecia. Wprowadzenie zachodnich technologii i materiałów zaowocowało ogromną różnorodnością wzornictwa opakowań, która jest ewidentna w kolejnej części wystawy – zatytułowanej „Alchemia codzienności”.

Eksponowane przedmioty zostały tu wybrane spośród nagrodzonych w konkursie designu opakowań przeprowadzanym co dwa lata przez Japońskie Stowarzyszenie Wzornictwa Opakowań.

Na koniec wkraczamy w świat „Ozdobionych intencji”, reprezentowany przez tradycję dekoracyjnie opakowanych podarunków oferowanych na sprzedaż przez jeden z najbardziej ekskluzywnych domów towarowych Mitsukoshi. Prezenty stanowią jedną z podstawowych form konsumpcji w Japonii, a przychody z ich sprzedaży mają duże znaczenie dla domów towarowych.

Wystawa Szkoda wyrzucić! Design japońskich opakowań bada przemiany, jakie zaszły w technologiach i w konwencjach pakowania w ciągu ostatniego stulecia. Współczesne osiągnięcia oraz przednowoczesną spuściznę, jaka dokonała się w dziedzinie projektowania opakowań w Japonii. To właśnie sprawiło, iż japońskie opakowania są tak atrakcyjne, że po prostu szkoda je wyrzucić. A przecież – jak na ironię – są one produkowane po to, by trafiły do kosza.

Kuratorki wystawy:

Ewa Machotka – wykłada sztukę i kulturę wizualną Japonii na Uniwersytecie w Lejdzie. Jej obecne projekty badawcze dotyczą działań artystycznych zaangażowanych społecznie oraz związków pomiędzy enwironmentalizmem, a wizualnym przedstawianiem natury we współczesnej Japonii. Jest autorką książki Visual Genesis of Japanese National Identity (Bruxelles: Petter Lang P.I.E, 2009) oraz redaktorką tomu Consuming Post-Bubble Japan (Amsterdam: Amsterdam University Press).

Katarzyna J. Ćwiertka – jest profesorem w Katedrze Japonii Nowożytnej na Uniwersytecie w Lejdzie. Jest autorką książek Modern Japanese Cuisine. Food, Power and National Identity (London: Reaktion Books, 2006) oraz Cuisine Colonialism and Cold War. Food in Twentieth-Century Korea (London: Reaktion Books, 2012), a także redaktorką wielu prac zbiorowych. Obecnie pracuje nad książką o historii opakowań żywności w Japonii.

Koordynacja ze strony Muzeum Azji i Pacyfiku:  dr Joanna Wasilewska

Aranżacja wystawy:  Masakazu Miyanaga

Opracowanie druków towarzyszących wystawie: Rafał Sosin